2 december 2020 – Auteur: Corine Spaans, gepubliceerd door Brainport Development.
Chronische wonden komen vooral voor bij ouderen. De behandeling ervan is versnipperd en duur. Er zijn geen specialisten zoals de oncoloog dat bij kanker is, of de internist bij diabetes. Een diabetische voetwond wordt door de internist behandeld, een open beenwond door de dermatoloog en als de wond niet dicht gaat, gaat de patiënt door naar de vaatchirurg of de plastisch chirurg.
Naast die versnipperde behandeling zijn de kosten van wondzorg hoog, omdat er langdurige verzorging, medicatie en verbandmiddelen nodig zijn. Het Ministerie van VWS schatte de totale kosten voor deze complexe wondzorg in 2013 op ongeveer 3,2 miljard euro per jaar.
Behandelmethodes zijn er al volop. Enkele voorbeelden: goed schoonkrabben, bepaalde ‘dressings’ toevoegen, al dan niet met desinfecterende chemische spullen erin, negatieve druktherapie om wondvocht weg te zuigen en extra bloed aan te trekken. Ondanks al die therapieën blijft een groot aantal wonden open, zegt Koen Lim, medisch directeur van de Eindhovense medtech start-up Plasmacure. “Of ze gaan even dicht en vanwege een aandoening als diabetes weer open, omdat de bloedvaten aangetast zijn. Onze drive is om met een heel andere techniek, die niemand anders gebruikt, echt iets aan die chronische wonden te doen.”
Dat is heel belangrijk, op de eerste plaats voor de patiënten zelf. “Chronische open wonden hebben een grote impact op het leven van mensen. In het slechtste geval moet iedere dag iemand langskomen om de wond te verzorgen. De wonden stinken soms en mensen schamen zich ervoor.” In Nederland zijn er zo’n half miljoen mensen met chronische wonden en bij zo’n vijfentwintig procent van hen gaat die wond bijna niet dicht.
Koud Plasma
Plasmacure ontwikkelt een product dat de wonden behandelt met koud plasma: het PLASOMA koud plasma systeem. Dat de aanpak veelbelovend is, blijkt onder meer uit de eerste resultaten van een klinische studie, de CE-markering die het bedrijf behaalde en de Europese subsidie die het recent toegekend kreeg. Koud plasma is geïoniseerd gas dat ontstaat door energie aan gas toe te voegen. Dat levert allerlei reactieve stoffen op, zoals stikstof- en zuurstofverbindingen (ionen). Lim: “Na twee minuten zijn die ionen alweer weg. Ze reageren in die tijd met de bacteriën en met de wond. De wond krijgt als het ware een boost, als je het heel simpel bekijkt.”
Koud plasma doodt bacteriën, virussen en schimmels in de wond. Het mooie is dat dat ook geldt voor antibiotica-resistente bacteriën. “Mensen met diabetische voetwonden krijgen tegenwoordig bijna allemaal antibiotica gedurende een hele lange tijd. Koud plasma levert geen resistentie op. Tevens bevordert het de doorbloeding waardoor de wond de zuurstof krijgt die het nodig heeft om te genezen.”
Het is nog maar sinds kort dat de temperatuur van plasma te controleren is. De Technische Universiteit Eindhoven stond aan de wieg om koud plasma toe te passen op chronische wonden. De onderzoeksgroep Elementaire Processen in Gasontladingen (EPG) werkte zo’n tien jaar geleden al aan een gebruiksvriendelijk medisch product, maar het duurde tot 2014 voordat Plasmacure daaruit kon ontstaan. Doel: de technologie naar de markt brengen. Nog steeds werkt Plasmacure nauw samen met de TU/e.
Onbekendheid met koud plasma
Het pionieren is, zes jaar na de start, niet verdwenen, bekent Lim. Er is onbekendheid met koud plasma. “Artsen en wondverpleegkundigen associëren koud plasma nog vaak met bloedplasma. En voor een CE-markering zijn kostbare klinische studies nodig. De eerste paar jaar waren wij een tot twee dagen in de week bezig om hiervoor geld bij elkaar te sprokkelen.” Pitches en bedrijfsplannen slokten veel tijd op van Lim en zijn mede-directieleden Bas Zeper en Rob Verbakel. Maar ze krijgen het voor elkaar: een klinische studie bij Amsterdam UMC toonde goede resultaten. Diabetische voetwonden van gemiddeld drie jaar namen binnen twee weken gemiddeld 43 procent af in wondoppervlak. Twee wonden sloten zelfs helemaal. Er namen twintig patiënten deel aan het onderzoek.
Onder meer die resultaten leidden tot de CE-markering. Het bedrijf mag nu met PLASOMA de markt op. Met een aantal wondzorgcentra maken we afspraken over de patiëntendoelgroep, de manier waarop het product gebruikt wordt en hoe ze de resultaten registreren. Dan kunnen wij daar weer over publiceren.”
Klaar zijn ze nog lang niet. Er moet meer onderzoek komen, bijvoorbeeld ook met niet-diabetische patiënten. En om echt de medische wereld in te komen en op grote schaal mensen te kunnen helpen is een CE-markering alleen niet genoeg. “Je moet ervoor zorgen dat je met je product in de richtlijnen van behandelaars terecht komt. De richtlijn ‘diabetische voetwond’ schrijft bijvoorbeeld voor hoe je een wond moet behandelen en wat bewezen therapieën zijn. Wij moeten zorgen dat we bij de artsen die die richtlijnen schrijven op het netvlies staan en dat zij onze koud plasma behandeling in de richtlijnen verwerken.”
En dan heb je nog de zorgverzekeraars, zegt Lim. “Vergoeding van de behandeling is een verhaal apart.” Kortom: Een medische innovatie kost veel tijd en geld, niet iedereen kan zomaar die markt betreden. “Het is echt een kwestie van een lange adem, maar wel een die de moeite waard is. Die drempels zijn er ook voor concurrenten. Als je er eenmaal doorheen bent, dan zit je goed.”
Groei binnen Brainport
Toen Lim drie jaar geleden bij Plasmacure startte, werkten er vier mensen. Nu telt het bedrijf er twaalf, verdeeld over de High Tech Campus in Eindhoven en de Nijmeegse Novio Tech Campus. “Een kleine gemotiveerde groep. Iedereen doet ertoe en is bereid een stap extra te zetten. We hebben al veel bereikt.” Brainport was belangrijk bij die groei, zegt hij. “De regio is erop ingericht innovatie te ondersteunen. Door samenwerking, maar ook door financiering. Zoals met een subsidie vanuit het stimuleringsfonds van de Metropoolregio Eindhoven.” In de beginjaren ontving Plasmacure twee keer steun van MRE voor de ontwikkeling van het prototype. Ook de Rabobank Innovatie Lening en de Proof-of-concept lening van Brightmove hebben het bedrijf in de beginperiode goed vooruit geholpen. Deze subsidies en leningen waren voor Plasmacure een opmaat naar vervolgfinanciering middels risicokapitaal.
Het succes van Plasmacure staat niet op zichzelf; de MedTech sector in de regio Eindhoven groeit. Bedrijven als Xeltis, Microsure en GTX Medical maken furore met hun innovaties voor de gezondheidszorg. Om te zorgen dat die innovaties de patiënt zo snel mogelijk bereiken, is de Eindhovense ‘MedTech Coalition’ opgericht. Die samenwerking hielp ook bij de toekenning van de Europese subsidie EIC Accelerator Grant, binnen Horizon 2020. “Nu krijgen wij weer vragen over hoe we dat gedaan hebben.”
De subsidie geeft ruimte voor productontwikkeling en de benodigde klinische studies. “Ook willen we het geld gebruiken om onze markt te verbreden naar Duitsland en Engeland. Grote markten, niet te ver weg met voor ons een toegankelijke cultuur. We kunnen ons ook wel op China, het Midden-Oosten of Amerika gaan richten, maar zijn nog niet zo groot. We moeten kiezen wat we op dit moment wel en niet gaan doen.”
